Dlaczego terapia ruchowa jest tak ważna

Piotr Kowalski

www.walker.pl
www.nordicwalk.pl

Świat współczesny staje przed największym wyzwaniem w kwestii ochrony zdrowia, a zwłaszcza profilaktyki prozdrowotnej. Starzejąca coraz bardziej się populacja, której towarzyszy pogorszenie się poziomu aktywności fizycznej ludności, stwarza problemy powszechnego podupadania na zdrowiu o rozmiarach epidemicznych.

Istnieje pięć powodów unikania aktywności fizycznej (w/g American College of Sports Medicine)

• Dyskomfort związany z wysiłkiem fizycznym 
• Udogodnienia i modernizacja (np., samochody, windy, TV/online shopping, and restauracje,)
• Siedząca rekreacja, (np. oglądanie TV/filmy, lub surfowanie Internetu)
• Choroby (np., nadciśnienie, cukrzyca, oraz choroby serca)
• Kontuzje i urazy (np., naciągnięcie mięśni)

Współczesny człowiek nie jest zmuszany do zbyt dużego wysiłku, jeśli chodzi o normalną, typową aktywność dnia codziennego. Zatem wszechobecny brak naturalnej aktywności fizycznej znajduje odzwierciedlenie w stale pogarszającym się stanie zdrowia i wyglądzie ludzkiego ciała, zwłaszcza, jeśli chodzi o coraz większą masę, wagę oraz poziom sprawności fizycznej i wytrzymałości. Być może postępy w medycynie sprawią, że będziemy żyć dłużej, ale czy to dłuższe życie sprawi nam radość, jeżeli będziemy permanentnie chorzy z powodu zaniechania aktywności ruchowej i złych nawyków żywieniowej? Innymi słowy, na pewno nie będziemy mogli radować się z naszej długowieczności. Ludzie muszą poruszać się za pomocą swoich mięśni, mieć sprawny układ krążenia i mocne serce oraz zdrowe i pojemne płuca, a brak odpowiedniego i regularnego treningu powoduje, że osłabiamy ich kondycję.

Czy jest, zatem możliwe, aby jednocześnie uzyskać ożywienie umysłu, poprawę nastroju, wytrzymałości, sprawności mięśni? To wszystko dostarczy nam na pewno Nordic Pole Walking, czyli marsz po zdrowie, polegający na odpychaniu się od podłoża za pomocą specjalnie zaprojektowanych kijków, wykonanych, optymalnie, z materiałów kompozytowych (włókna szklanego i węglowego w różnych proporcjach w zależności od rodzaju kijka i jego przeznaczenia), lub aluminiowych. Kijki posiadają unikalny system przypinania rąk do rękojeści, który umożliwia wykonywanie poprawnej techniki marszu.

Produkt o nazwie Nordic Walking został wypuszczony na rynek międzynarodowy w 1997 roku. Obecnie uprawia tę formę rekreacji ruchowej ponad 8 milionów ludzi na całym świecie! Ten magiczny spacer po zdrowie śladem Finów, pionierów Nordic Pole Walking, łączy w sobie to wszystko, co najważniejsze w promowaniu zdrowia i szeroko rozumianej profilaktyki, a mianowicie wzmacnia układ sercowo-naczyniowy, zwiększa saturację krwi, obniża ciśnienie spoczynkowe, angażuje duże grupy mięśni całego ciała, uruchamia górny odcinek kręgosłupa i rozluźnia napięcia okolic szyjno-barkowych. Oprócz tego odciąża stawy i spala duże ilości kalorii w zależności od intensywności wbijania kijków, a przy tym jest stosunkowo niedrogi i łatwa w opanowaniu na poziomie podstawowym, choć dobre opanowanie Nordic Walking wcale nie jest łatwe i wymaga fachowego instruktażu, aby w pełni odnosić korzyści zdrowotne i nie wyrządzić sobie krzywdy. Jeśli do tego dodamy niezaprzeczalne walory towarzyskie podczas treningu w grupie, zalety ćwiczeń na świeżym powietrzu w bezpośrednim kontakcie z naturą podczas długich uporządkowanych marszów z wyprostowaną biomechanicznie sylwetką (dzięki prawidłowemu wykorzystywaniu kijków i uprzednio opanowanej pod okiem instruktora technice), to uzyskujemy skuteczny sposób na całoroczny trening prozdrowotny możliwy do odbycia w dowolnym terenie, nawet bezpośrednio w miejscu zamieszkania, bez konieczności poszukiwania centrów fitness, specjalistycznych klubów itp.

Podczas spacerów z kijkami, bezpośrednio odczuwalny wysiłek i związane z nim zmęczenie są prawie niezauważalne, choć w istocie serce bije w pożądanym rytmie treningowym (najlepiej kontrolowanym przez specjalny pulsometr), a umiarkowana intensywność umożliwia swobodne konwersacje bez zadyszki. Nie jest to bez znaczenia dla osób otyłych, pacjentów kardiologicznych, ortopedycznych i ludzi w podeszłym wieku. Można iść wolno, ale intensywnie pracować kończynami górnymi, zwiększając w ten sposób intensywność wysiłku i nadal skutecznie pożerając kalorie. Nordic Pole Walking jest nie tylko przykładem idealnej aktywności prozdrowotnej, to przede wszystkim znakomity trening wytrzymałości, przynoszący korzyści już podczas niskiej intensywności marszu.

Efekty zdrowotne, widoczne już po kilku treningach, obejmują:

•  Poprawę kondycji (sprawności tlenowej)
• Wzrost wydajności układu krążenia w zaopatrywaniu mięśni i organów w tlen
• Poprawę wydajności pracy serca i płuc
• Poprawę wydajności mięśni i lepsze wykorzystanie tlenu do produkcji ATP
• Obniżenie ciśnienia spoczynkowego krwi
• Poprawę tolerancji glukozy i redukcję na zapotrzebowanie insuliny
• Zwiększenie poziomu dobrego cholesterolu, LDL i obniżenie HDL
• Obniżenie poziomu tkanki tłuszczowej i ciężaru ciała
• Wzrost masy i rzeźby mięśniowej
• Zwiększenie codziennej aktywności ruchowej

Ponieważ Nordic Pole Walking można uprawiać na 3 poziomach zaawansowania, zdrowotnym, fitness i sportowym to każda osoba może dopasować sobie technikę i intensywność do swoich możliwości ruchowych, wyjściowego poziomu kondycji, wagi ciała i innych ograniczeń wynikających z aktualnego stanu zdrowia. Nie bez znaczenia jest rodzaj sprzętu, czyli para kijków; te najwyższej, jakości, są tak skonstruowane, aby mogły je używać osoby o zróżnicowanych parametrach wagowo-wzrostowych, a więc i w różnym wieku.

Osoby w podeszłym wieku docenią bezpieczne dwa dodatkowe punkty podparcia, oraz skuteczne odciążenie stawów już podczas wolnego, (ale jakże efektywnego) marszu zwłaszcza w terenie trudnym i śliskim, faktyczne korygowanie sylwetki (przy prawidłowo dobranych kijkach) oraz atrakcyjność związaną z uprawiania modnej, nowoczesnej i kolorowej aktywności fizycznej, co na pewno zwiększy ich motywację do podejmowania tej formy aktywności fizycznej na rzecz innych mniej dla nich odpowiednich. Osoby w średnim wieku będą się mogły szybko pozbyć nadwagi i w bezpieczny sposób powrócić do dawnej sprawności fizycznej, a młodzi i sprawni fizycznie entuzjaści solidnego wysiłku znajdą dla siebie wiele wyzwań związanych z treningiem na poziomie fitness i sportowym, wymagającym żelaznej kondycji. Dzieci i młodzież szkolna, jako najmłodsi adepci Nordic Walking dzięki regularnym spacerom, ćwiczeniom gimnastycznym i zabawom z kijkami wyrobią w sobie prawidłową postawę podczas marszu, wzmocnią aparat kostno stawowy, zyskają kondycję w mniej inwazyjny dla stawów sposób w porównaniu z tradycyjnym i nielubianym bieganiu i skakaniu podczas zajęć WF, a przede wszystkim nabędą zdrowych nawyków ruchowych na całe życie.

Zastosowanie kijków jako dodatkowych przyborów uzupełniających program treningowy polegający na energicznym marszu, spowodowało zwiększenie obciążenia układów krążenia i oddechowego i wzrost wydatku energetycznego, bez odczuwania większego wysiłku fizycznego. Ponadto, powoduje zaangażowanie dużych grup mięśniowych górnej połowy ciała oraz mięśni prostowników ramion. Te oczywiste korzyści, wynikające z regularnego uprawiania Nordic Walking, znajdują swoje zastosowanie zarówno w profilaktyce prozdrowotnej jak i w rehabilitacji ruchowej pacjentów ortopedycznych, kardiologicznych, z otyłością, cukrzycą, osteoporozą a także, na podstawie wielu badań naukowych, w grupie pacjentek onkologicznych, zwłaszcza po operacji częściowej lub radykalnej mastektomii.

Kobiety Amazonki, uprawiając Nordic Walking, i stosując je jako urozmaicenie swojego programu rehabilitacji ruchowej mogą z pewnością oczekiwać dużo wyraźniejszego zwiększenia się zakresu ruchu w stawie barkowym po stronie operowanej, zwiększenia wytrzymałości i siły mięśniowej górnej połowy ciała w porównaniu z osobami stosującymi tradycyjne formy fizjoterapii. Poniżej, streszczenie badania naukowego, przeprowadzonego przez grupę naukowców (Lisa K. Sprod, MS, Scott N. Drum, MS, Ann T. Bentz, PhD, Susan D. Carter, MD, Carole M. Schneider, PhD) z Rocky Mountain Cancer Rehabilitation Institute, zatytułowanej The Effects of Walking Poles on Shoulder Function in Breast Cancer Survivors (Wpływ stosowania kijków Nordic Walking na funkcjonowanie stawu barkowego u kobiet, które przeżyły nowotwór piersi).

 Leczenie nowotworu piersi często powoduje upośledzenie funkcji stawu barkowego, zwłaszcza ograniczenie zakresu ruchu oraz obniżenie sprawności mięśniowej, co może doprowadzić do obniżenia jakości życia. Celem tej pracy było określenie wpływu uprawiania Nordic Pole Walking na funkcjonowanie barku u kobiet, które przeżyły nowotwór piersi. Wcześniej pacjentki były leczone za pomocą jednej lub kombinacji następujących metod: mastektomia, terapia oszczędzająca, usunięcie węzłów chłonnych, chemioterapia lub radioterapia. Przydzielono je losowo do 2 grup, badawczej (6 osób) i kontrolnej (6 osób), i odbywały treningi pod okiem specjalisty rehabilitanta 2 razy w tygodniu, przez okres 8 tygodni. Grupa badawcza stosowała trening Nordic Walking, który był częścią treningu wytrzymałości tlenowej i trwał 20 minut, w przeciwieństwie do grupy kontrolnej, która trening aerobiczny wykonywała bez kijków. Obie grupy brały udział w takim samym treningu oporowym. Testowanie odbyło się przed i po interwencji treningiem, w celu określenia wytrzymałości mięśniowej w górnej połowie ciała oraz zakresu ruchu w stawie barkowym. Wielokrotnie powtarzane pomiary i ich analiza wykazały znaczącą poprawę wytrzymałości mięśniowej mierzonej wyciskaniem na ławeczce (mięśnie klatki piersiowej), ściąganiem w dół drążka z obciążeniem (mięśnie grzbietu i naramienne) w grupie badawczej. Żadnej poprawy nie zaobserwowano w tym zakresie w grupie kontrolnej.

Wiele kobiet, które przeżyły nowotwór piersi, cierpią na ograniczenia ruchowe i obniżoną wytrzymałość mięśni górnej połowy ciała po leczeniu uzupełniającym. Upośledzenie barku, które utrudnia pozornie proste czynności, takie jak zdejmowanie rzeczy z półki, albo sięganie po nie z góry, często powoduje obniżenie jakości życia codziennego. Zatem, znalezienie takiej formy rehabilitacji, która usprawni funkcjonowanie barku jest sprawą najwyższej wagi dla kobiet z grupy Amazonek

Wyniki przeprowadzonych badań sugerują, że uprawianie Nordic Pole Walking przez okres 8 tygodni znacząco poprawiło wytrzymałość mięśniową górnej połowy ciała, co w oczywisty sposób byłoby korzystne dla Amazonek, ułatwiając im wykonywanie codziennych czynności i odzyskanie przez nie samodzielności w życiu.

Kijki do chodzenia można łatwo stosować w różnorodnych sytuacjach, zwiększają one stabilność podczas marszu u osób, które potrzebują dodatkowego punktu podparcia, zwiększają wreszcie intensywność chodu. Uprawianie Nordic Pole Walking w szczególności przez Amazonki, jest bardziej korzystne niż stosowanie samego treningu aerobicznego i oporowego, gdyż wyraźnie poprawia sprawność barku. Wydaje się wielce prawdopodobne, że największe korzyści i najszybsze efekty w usprawnieniu wszystkich funkcji stawu barkowego przyniesie zastosowanie treningu Nordic Pole Walking w rehabilitacji tuż po zakończeniu leczenia. Kijki do chodzenia mogą być wygodnym i niedrogim dodatkiem do rehabilitacji z dalekosiężnymi pozytywnymi efektami.